مكانيسم سركوب يكي از رايج ترين مكانيسم‌هاي دفاعي در ديدگاه فرويد، روان تحليل‌گر مشهور است. اين راهبرد براي حفاظت از روان انسان در برابر فشارهاي شديد به‌كاربرده مي‌شود. درنتيجه به‌طور معمول، مسئله‌اي طبيعي است؛ اما مشكل زماني شروع مي‌شود كه از اين روش به‌صورت افراطي و ناسازگارانه در مواجهه با همه مشكلات استفاده شود. در اين شرايط روشي كه ذهن انسان براي سلامتي روان به كار مي‌برد، خود مسئله‌ساز مي‌شود. همين موضوع لزوم آشنايي با مكانيسم سركوب و مسائل مرتبط با آن را به خوبي نمايان مي‌كند. براي آشنايي با روانكاوي كليك كنيد.

منبع: مكانيسم سركوب

مكانيسم دفاعي سركوب

نخستين بار فرويد، بنيان‌گذار رويكرد روان تحليل‌گري، اصطلاح مكانيسم‌هاي دفاعي را به كار برد. او بيان كرد كه لايه شخصيتي «ايگو» براي آنكه از خود در برابر اضطراب و فشارهاي گوناگون محافظت كند، از يك سري راهبردهاي مقابله‌اي بهره مي‌گيرد. به‌عبارت‌ديگر، هنگامي‌كه بخش ناخودآگاه انسان قادر به پردازش اطلاعات پرتنش يا آزاردهنده نيست، از تعدادي مكانيسم دفاعي استفاده مي‌كند. يكي از اين رويكردهاي مقابله‌اي، «مكانيسم سركوب» نام دارد.

راهبرد مقابله‌اي سركوب به اين صورت تعريف مي‌شود:

(واكنشي دفاعي كه شخص سعي مي‌كند با استفاده از آن، موضوعات ناخوشايند يا اتفاقات دردناك را ناديده بگيرد؛ با اين روش ايگو مي‌تواند از ميزان فشار و عذاب ناشي از موضوع رخ‌داده، بكاهد.)

بر طبق نظر فرويد، سركوب كردن يك راهبرد بسيار ابتدايي و خام براي مقابله با حوادث ناراحت‌كننده به‌حساب مي‌آيد. بااين‌حال اين مكانيسم به طرز فراواني بين افراد جامعه مورداستفاده قرار مي‌گيرد. براي مثال، زني را تصور كنيد كه به‌تازگي فرزند خود را ازدست‌داده است، اما به‌طور ناخودآگاه اين رويداد را از ياد برده و به‌طور مكرر براي كودكش خوراكي آماده مي‌كند يا ظرف غذاي او را نيز هنگام سرو غذا روي ميز قرار مي‌دهد. البته لازم به ذكر است كه سركوب با توهم يا هذيان فرق دارد.

در توهم يا هذيان، فرد باور دارد كه فرزندش نمرده است و يا اينكه ادعا مي‌كند هنوز صداي كودكش را از اتاق‌خواب مي‌شنود. اين در حالي است كه در سركوب، شخص از ياد مي‌برد كه ديگر نيازي به گذاشتن ظرف غذا براي فرزندش نيست. براي آشنايي با ساير انواع مكانيسم هاي دفاعي كليك كنيد.

مشكلات استفاده افراطي از سركوب

همان‌طور كه قبلاً گفته شد، مكانيسم‌هاي مقابله‌اي روشي مفيد براي حفظ سلامت رواني افراد است. اين راهبردها كمك مي‌كنند تا بتوانيم از پس فشارهاي ذهني حاد بربياييم. بااين وجود، به كار بردن افراطي اين راهبردها نيز مثل هر شيوه ديگري باعث اخلال در زندگي مردم خواهد شد. مثلاً درصورتي كه مادر هرگز نتواند با مسئله مرگ فرزندش كنار بيايد، در ادامه ممكن است ساير اعضاي خانواده را آزار دهد. به‌علاوه اينكه خود او نيز به‌مرور ازنظر رواني دچار مشكلاتي مزمن‌تر خواهد شد.

افزون بر اين، سركوب كردن بيش‌ازحد مي‌تواند روي سيستم‌هاي عصبي مغز اشخاص تأثير بگذارد. درنتيجه احتمال دارد كه فرد دچار مسائلي از قبيل فراموشي تجزيه‌اي گردد. به‌عبارت‌ديگر، ممكن است كه مادر به‌طور كامل خاطرات مربوط به مرگ فرزند خود را از ياد ببرد. اين كار اگرچه باعث كاهش تنش او مي‌شود، اما نمي‌توان آن را به‌عنوان سبكي سازگارانه در نظر گرفت.

نكاتي در رابطه با مكانيسم سركوب

در دهه‌هاي اخير پژوهش‌هاي مختلفي در مورد مكانيسم‌هاي مقابله‌اي و ارتباط آن‌ها با ساير موضوعات روان‌شناختي يا فيزيولوژيكي انجام‌شده است. اين تحقيقات منجر به فهم بهتر اين راهبردها ازجمله سركوب گشته است. دو حوزه فراموشي و رؤيا ازجمله مهم‌ترين مفاهيمي هستند كه به آن‌ها دست پيدا كرده‌ايم. اين مفاهيم به شرح زير است. براي تغيير و شناخت اين مكانيسم مي‌توانيد مشاوره فردي دريافت كنيد.

فراموشي

آيا سركوب همان فراموش كردن است؟ براي پاسخ به اين پرسش بايد گفت كه سركوب، راهكاري ناهشيار از جانب ايگو است تا فرد مسائل پرتنش را از ياد ببرد. اين كار كمك مي‌كند كه انسان تا هنگامي‌كه از نظر ذهني آماده پذيرش و تحمل درد حادثه رخ‌داده شود، پردازش اطلاعات آن را به تأخير اندازد.

اما فراموشي‌هاي معمول كه براي هر انساني و در هر موضوعي مي‌تواند اتفاق بيافتد، مكانيسم دفاعي به‌حساب نمي‌آيد. براي توضيح دادن علت فراموشي‌هاي عادي مي‌توان اين‌طور توضيح داد:

ذهن انسان همواره در پي جمع‌آوري، پردازش، خلاصه‌سازي و ذخيره اطلاعات مفيد است. بر اين اساس، طبيعي خواهد بود كه بعد از مدتي، اتفاقات و داده‌هاي بي‌ارزش را از حافظه هشيار خارج كند. درنتيجه ما نسبت به بسياري از مسائلي كه در طول روز با آن‌ها مواجه مي‌شويم، چيزي به ياد نمي‌آوريم.

رؤيا

مسائلي كه توسط مكانيسم‌هاي دفاعي به حيطه ناهشياري انسان وارد مي‌شوند، تلاش مي‌كنند تا از مسيرهاي ديگري خود را به سطح هشيار برسانند. يكي از اين راه‌ها، رؤيا است. بسياري از اطلاعات سركوب‌شده هنگام خواب وارد محتواي رؤياها مي‌شوند.

البته لازم به ذكر است كه اين مسائل قبل از هر نمودي در خواب، از طريق مكانيسم «نمادين سازي» تغيير مي‌يابند. اين امر به خاطر محافظت از سلامت رواني شخص به‌صورت خودكار انجام مي‌شود. لذا در موارد پاتولوژيك، روانكاوان با استفاده از روش‌هايي ازجمله تحليل رؤيا تلاش مي‌كنند تا به ريشه اصلي ناراحتي مراجع پي ببرند.

براي دريافت مشاوره در زمينه مكانيسم هاي دفاعي مي‌توانيد در هر زمان از روز براي مشاوره تلفني با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره 02191002360 تماس بگيريد.

براي عضويت در اينستاگرام (ذهن نو) كليك كنيد

آخرين تحقيقات علمي روانشناسي

ورود به صفحه

سوالي داريد؟ با ما تماس بگيريد

تماس با برترين مشاوران از طريق تلفن ثابت در سراسر كشور از 8 صبح الي 12 شب حتي ايام تعطيل

سراسر كشور :9099070354

جهت مشاوره تلفني با موبايل و رزرو وقت حضوري

شماره تماس با موبايل : 02191002360

منبع: مكانيسم سركوب